Angst

Gisterenavond zat ik met onze jongste zoon Paul op de trap. Hij was uit zijn bed gekomen omdat hij angstig was en allerlei belangrijke zaken aan mijn vrouw wilde vertellen. Na hun gesprek ging ik even bij hem zitten om hem te troosten en ook mijn eigen verhaal uit mijn jeugd te vertellen. Als jongetje van een jaar of acht besefte ik langzaam wat de gevaren van het leven konden zijn. Ik was bang voor het donker van de avond, voor inbrekers, voor ernstige ziekten bij ouders en mijzelf en had angst voor nog talloze andere gebeurtenissen. Deze angst zag ik nu ook bij mijn kind. Ook mijn zoon ging nu langzaam beseffen dat het leven niet uit louter vrolijke gebeurtenissen bestaat. Angstige gedachten krijgen vat op hem en maken hem met name s'avonds bang.

Wat is het doel van deze " angstige" ontwikkeling? Allereerst kan angst een kind voorzichtiger maken. Het zien van gevaar is een sterk hulpmiddel om te overleven. Bewust zijn van het gevaar van geweld, van het gevaar in het verkeer en van het gevaar van ziekten maken een mens behoedzamer en verminderen de kans op risicovolle activiteiten. Angst voor ziekten doet gezonder eten en leven, angst voor ongelukken zorgt voor voorzichtigheiden angst voor geweld leidt tot beveiliging van jezelf en je bezit. Ten tweede zal het omgaan met angstige gedachten geleerd moeten worden. In het begin overheersen deze gedachten het kind en zal het evenwicht sterk naar de angst overhellen. Als in de loop van de tijd blijkt dat de meeste angst onterecht wordt beleefd en dat vele nare gedachten geen werkelijkheid worden zal het kind beter met de angst kunnen omgaan. Het relativeren van de angst en een beter evenwicht tussen gedachten en werkelijkheid maakt dat de angst niet meer overheerst en wordt beteugeld. Mogelijk zijn angstige gedachten chemische processen in het hoofd die van nut zijn voor handhaving van het individu. Door deze processen wordt het lichaam getriggerd om gevaar te onderkennen. Onbewust wordt gevoeld als er gevaar dreigt en kan actie hierop worden ondernomen.

Hoe moeten ouders omgaan met de angst van hun kind? Luisteren naar het verhaal, de angst niet bagatelliseren en niet als onzin afdoen zijn belangrijke items bij de eerste confrontatie. Neem de angstige gedachten serieus en kom in latere gesprekken erop terug. Vertel over uw eigen angsten in uw jeugd zodat het kind beseft dat het niet de enige is met deze gedachten. Op deze wijze is de kans het grootste dat de gedachten van het kind weer in balans komen en niet overheerst blijven door angst. Gezonde angst zal ontstaan waarmee het kind de wereld aankan.

Bovenstaande foto is geen angstig moment waarbij een huis afbrand of waarbij een bos in vlammen opgaat. De foto toont de ondergaande avondzon die nog enkele wolken verlicht aan de horizon.